حجاب از منظر تجربه ـ عقل و اسلام(1)آیا حجاب مانع آزادی است؟

همة انسانها در این عقیده مشتركند كه: «جامعه بشری باید پیشرفت كند و به كمال و تعالی برسد» و این حكم صریح خرد و مطمح نظر هر خردمندی است و اسلام نیز این حقیقت را قبول دارد و اگر دقت كنیم تمام تلاش‌ها و تحمل رنج‌های ما در زندگی در كسب همین مطلوب و وصول به همین مقصود است. و اگرچه گروه‌ها و عقاید مختلف در تعیین جهت و مصداق این كمال و پیشرفت اختلاف بسیار دارند.

آنچه در مسیر این كمال مهم است این كه تعارف و تملق در تذكر اشتباه و انحراف از بزرگترین موانع كمالات بشری است مثل این كه یك پزشك متخصص بیماری مهلك و خطرناكی را در مریض تشخیص داده ولی از تصریح بدان خجالت بكشد یا به خاطر خوشایند بیمار به او بگوید شما در سلامت كامل بوده و مشكلی ندارید! همین طور اگر ما در تعامل اجتماعی نسبت به اشكالات و موانع و آسیب‌های این تعالی و كمال چشم را بسته و راه ملاحظات و تعارفات غلط و تسامح بدفرجام را پیش گرفته متعرض اشكال شده بدان تصریح نكنیم بی‌تردید شیوع و سریان اشكال به پیكرة جامعه كار را به جایی خواهد رساند كه روزی دیگر مشكل قابل حل نخواهد بود و به قول سعدی:

سرِچشمه شاید ببستن به بیل     چو پر شد نشاید گذشتن به پیل

آنچه این سؤال را صورت حق به جانب می‌دهد این توهّم است كه نظام‌هایی در جهان به آزادی كامل دست پیدا كرده‌اند لكن بر فرد بصیر واضح است كه ماهیت زندگی بشر به گونه‌ای است كه جریان آزادی مطلق در آن امكان ندارد. زیرا آزادی مطلق مساوی عدم محدودیت است ولی آیا وجود قانون در جامعه به معنای محدودیت افراد در عمل و حقوق نیست؟ كدام جامعه به یكی از اتباع خود اجازه می‌دهد كه بگوید من آزادم و از هر سمت و سو كه بخواهم رانندگی می‌كنم و در سرعت و پارك و دور زدن صد درصد آزادانه و دلخواه عمل می‌كنم؟ و به راستی اگر فقط در همین یك زمینه به افراد یك شهر آزادی مطلق داده شود چه اتّفاقی خواهد افتاد؟!

بنابراین نفس وجود قانون یعنی ایجاد محدودیت برای آزادی و چون در تمام جوامع مترقی قانون حضور ضروری دارد لاجرم هیچ حكومتی نمی‌تواند مدعی اعطای آزادی مطلق به مردم گردد. آری در نوع آزادی‌ها و محدودیت‌ها تفاوت‌ وجود دارد مثلاً در حاكمیت اسلامی بی‌حجابی منع شده است اما در جوامع غربی حضور با حجاب در مراكز دولتی و آموزشی منع می‌شود كما این كه امروز شاهدیم در تمام قاره اروپا حتی یك زن محجبه را در مراكز دانشگاهی راه نمی‌دهند بنابراین ادعای نظام‌های مدعی آزادی مبنی بر اعطای آزادی كامل به مردم و اشكال آنها بر حاكمیت اسلامی مبنی بر ایجاد محدودیت و سلب آزادی (به خاطر حكم حجاب) دو ادعای مخدوش و اشتباه است. و هیچ نظامی حتی نظام اسلامی نباید مدعی شود كه آزادی كامل به بشریت هدیه كرده است زیرا این امكان ندارد بلكه باید بحث شود كه كدام آزادی و كدام محدودیت مطابق حكمت و مصلحت بشر است چه این كه همان طور كه بسیاری از محدودیت‌ها مانع كمال انسانند و آزادی‌هایی باعث ترقی است محدودیت‌هایی نیز باعث كمال و آزادی‌هایی باعث ركود و سقوطند.

یزدفردا

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا